آموزش اعداد به کودکان _قسمت دوم (آموزش ریشه ای مفهوم عدد)

همان طور که در قسمت اول آموزش اعداد به کودکان اشاره کردم، مفهوم عدد یکی از مهم ترین مفاهیم درس ریاضی و از پرکاربردترین موضوعات در زندگی روزمره همه ماست.

یادگیری صحیح و ریشه ای آن می تواند ضامن موفقیت دانش آموزان در بخش بزرگی از مباحث درس ریاضی باشد. در این ویدیو به نحوه یادگیری کودکان و چگونگی تفکر آن ها در مورد مفهوم عدد می پردازم و راهکارهای اصلی یادگیری و درک این مفهوم را معرفی می کنم.

چگونه بهترین روش را برای آموزش اعداد به کودکان انتخاب کنیم؟

یافتن بهترین شیوه آموزش اعداد به کودکان و یا هر موضوع دیگری نیازمند شناخت کافی خود ما از آن موضوع و همچنین آگاهی به نحوه تفکر و درکی است که کودک نسبت به آن موضوع دارد.

برای پیدا کردن بهترین روش آموزش اعداد به کودکان، لازم است بدانیم که اصولاً کودکان چگونه مطالب جدید را فرا می گیرند و نسبت به عدد و مفاهیم وابسته به آن هم اطلاعات کافی داشته باشیم.

کودکان چگونه یک موضوع جدید را یاد می گیرند؟

کودک انسان برای یادگیری یک مطلب جدید، از شیوه طبقه بندی یا دسته بندی استفاده می کند.

به عنوان مثال کودک برای یادگیری نام اشیاء و وسایل گوناگون، ویژگی های اصلی آن ها را استخراج کرده و یک دسته بندی جدید در ذهن خود ایجاد می کند. از آن پس هرگاه با وسیله ای که ویژگی های اصلی آن دسته بندی را دارد برخورد کند، (فارغ از تفاوت های جزئی احتمالی) با مطابقت دادن آن، با ویژگی های دسته بندی ذهنی خود آن را شناسایی کرده و نام آن را بیان می کند. که در ویدیوی زیر توضیحات کامل تر و مثال های ملموسی از این موضوع را بیان کرده ام.

بر این اساس یادگیری همه مفاهیم دیگر نیز به همین صورت اتفاق می افتد. ولی این فرایند برای بعضی از موضوعات کمی پیچیده تر است و زمان بیشتری را می طلبد. به عنوان مثال کودکان برای شناخت مفهوم رنگ و درک آن و یادگیری اسامی رنگ ها کاری دشوارتر از یادگیری نام وسایل پیش رو دارد.

یادگیری مفهوم عدد نیز از این دسته است. یعنی درک صحیح آن و شناسایی تک تک عددها موضوعی است که دسته بندی کردن آن و فهم واقعیت پشت نام این عددها از یادگیری رنگ ها نیز بسیار پیچیده تر است و کودک برای یادگیری آن نیازمند زمان و تجربیات بیشتری است.

در آموزش اعداد به کودکان، منظور از یادگیری مفهوم عدد چیست؟

هر عدد مفاهیم مختلفی دارد که شنیدن نام هر یک از اعداد می تواند این مفاهیم را به ذهن شنونده منتقل نماید.

مفهوم اصلی یا واقعی عدد، مفهوم ترتیبی یا شمارشی عدد و مفهوم ترکیبی عدد مفاهیمی هستند که یک عدد در خود دارد.

مفهوم اصلی یا واقعی عدد:

مفهوم اصلی عدد به تعداد اعضای یک مجموعه با آن تعداد عضو اشاره دارد. به عنوان مثال عدد هشت نمایانگر تعداد اعضای یک مجموعه هشت عضوی است و عدد سه بیانگر تعداد اعضای یک مجموعه سه عضوی. بنابراین وقتی یک عدد را از این جنبه به کار می بریم با مفهوم اصلی یا واقعی آن سر و کار داریم که اتفاقاً مهم ترین مفهوم عدد نیز هست.

مفهوم ترتیبی یا شمارشی عدد:

هر عدد جایگاه خاصی در بین سلسله اعداد دارد و ترتیب بیان آن ها در همه زبان ها مشخص و بدون تغییر است. این ترتیب قواعدی را در خود دارد. برای مثال هر عدد در مجموعه اعداد طبیعی یا حسابی (مجموعه هایی که کودکان با آن ها سر و کار دارند) یک واحد از عدد ماقبل خود بزرگتر و یک واحد از عدد مابعد خود کوچک تر است. هنگام شمارش اشیا با مفهوم ترتیبی یا همان مفهوم شمارشی اعداد سروکار پیدا می کنیم.

مفهوم ترکیبی عدد:

مفهوم ترکیبی بیان گر یکی از خواص مهم اعداد و مجموعه هاست. این مفهوم بیانگر آن است که هر عدد می تواند از مجموع اعداد کوچک تر از خود و یا از اجتماع مجموعه هایی کم تعداد تر از خود به وجود آید. برای نمونه عدد ۵ می تواند از اجتماع مجموعه های ۴ عضوی و ۱ عضوی و یا از اجتماع دو مجموعه دو عضوی و سه عضوی و یا مجموعه های دیگری به وجود آید.

یادگیری کدام یک از مفاهیم عدد اهمیت بیشتری دارد؟

همان طور که از نامش نیز پیداست یادگیری مفهوم اصلی عدد، مهم ترین بخش یادگیری این موضوع است. درک این مسئله که هر عدد به تعداد اعضای یک مجموعه اشاره دارد موضوع بسیار مهمی است که اگر نگویم اهمیت بسیار بیشتری نسبت به سایر مفاهیم عدد دارد، حداقل باید بگویم که اولویت بسیار بالایی نسبت به بقیه دارد.

اگر کودکی نسبت به مفهوم اصلی اعداد تسلط پیدا کند، خود به خود و به کمک توانایی استدلال و تحلیل خود به سایر مفاهیم عدد نیز دست خواهد یافت. بنابراین مهم ترین قسمت یادگیری مفهوم عدد، یادگیری مفهوم اصلی یا واقعی عدد است.

راه صحیح آموزش به کودکان چیست؟

کودکان از طریق آموزش مستقیم نمی آموزند. آن ها برای یادگیری یک موضوع جدید نیازمند تجربیات کافی در آن زمینه هستند تا همان طور که در ابتدای مطلب توضیح دادم بتوانند با استخراج ویژگی های مشترک از بین تفاوت های موجود، دسته بندی های مناسب مرتبطی را در ذهن خود ایجاد نمایند.

آموزش مستقیم هرگز نمی تواند چنین عملکردی را برای کودک داشته باشد و مطالب آموخته شده به شیوه مستقیم، از عمق و پایداری کافی در ذهن فرد برخوردار نیستند.

پیاژه از بزرگ ترین دانشمندان قرن بیستم که در زمینه رشد شناختی کودکان تحقیقات زیادی داشته است می گوید: هرگاه مطلبی را به کودکی بیاموزید، مانع شده اید تا خودش آن را کشف نماید.

او مهم ترین راه آموزش کودک را کسب تجربیات کافی از طریق دستکاری کردن محیط پیرامون می داند و بر غنای محیط زندگی کودک بیش از هر آموزش یا روش دیگری تأکید دارد.

کودک برای یادگیری مفهوم عدد به چه نوع تجربیاتی نیاز دارد؟

درک مفهوم عدد مستلزم انجام بازی ها و فعالیت هایی است که به درک مفهوم مجموعه و تعداد، منجر می شوند.

فعالیت هایی همچون طبقه بندی، تناظر یک به یک، مقایسه مجموعه ها به شیوه منطقی و درک مفاهیم کمتر و بیشتر در مجموعه ها، ساخت مجموعه های چند عضوی مختلف، تصویرسازی اعداد و … سبب می شوند که کودک به مرور زمان درک بهتری نسبت به این مفهوم پیدا کند و پایه های یادگیری کامل تر آن و سایر موضوعات مرتبط با عدد در ذهن او ساخته شود.

فایده این نوع از یادگیری برای کودکان در چیست؟

کودکانی که مفاهیم اصلی و پایه ای را به شیوه درست و مبتنی بر تجربیات ارزشمند و ضمن بازی و فعالیت های سودمند مرتبط می آموزند، ستون های قوی و مستحکمی برای بنا کردن ساختمان اصلی آن مفهوم در ذهن خود ایجاد کرده اند. این کودکان در مدرسه، آموزش پذیری بالایی در درس ریاضی خواهند داشت و از تفکر منطقی، توانایی تحلیل و استدلال بالاتری نسبت به سایر همسالان خود برخوردار خواهند بود. همچنین عمق و غنای آموخته های آنان و میزان ماندگاری آن آموخته ها در ذهن آن ها بسیار بالاتر از سایرین خواهد بود.

در این ویدیو سعی کردم با مثال های کافی و به صورت ساده و روان موضوع آموزش مفهوم عدد به کودکان رو توضیح بدم و نکات مهم و ارزشمندی رو در این زمینه بیان کردم. امیدوارم دیدن این ویدیو براتون جالب و مفید باشه.

مدت زمان فایل ویدیویی: ۲۸ دقیقه و ۳۰ ثانیه

دیدن آنلاین ویدیو:

برای دانلود ویدیو روی ویدیو کلیک راست کنید و Save video as را بزنید.

برای دیدن محصول “چگونه مفهوم عدد را به کودکان آموزش دهیم؟” اینجا کلیک کنید.

اگر قسمت اول این ویدیو را ندیده اید، آن را از اینجا مشاهده کنید:

آموزش اعداد به کودکان _ قسمت اول(سه تصور اشتباه در مورد یادگیری عدد)

منبع عکس این نوشته: www.freepik.com