مهارتهای پیش نیاز یادگیری (افزایش دقت در کودکان)

توسط ملیحه پورنامداری فایل‌های آموزشی آموزش کودک, آموزگاران, مربیان, مهارت های پیش از دبستان, والدین بدون دیدگاه

داشتن دقت کافی، یکی از ملزومات اصلی یادگیری است. این یادگیری شامل هر موضوع یا مهارت جدیدی می‌شود. از یادگیری استفاده از یک ابزار جدید گرفته تا پخت یک غذای جدید و از یادگیری خواندن و نوشتن در یک کودک شش هفت ساله گرفته تا یادگیری ریاضیات پیشرفته یا یک زبان برنامه‌نویسی و… همگی نیازمند مهارت مهمی به نام دقت هستند. به دلیل میزان اهمیت این پارامتر در یادگیری، افزایش دقت در کودکان از پیش‌نیازهای اصلی برای ورود آنها به مدرسه محسوب می‌شود.

دقت چیست؟

دقت در یک تعریف ساده به ریزبینی فرد و توجه او به جزئیات بیشتر از موضوعاتی که توسط حواس پنجگانه دریافت می‌شوند، اتلاق می‌گردد.

به عنوان مثال فردی با دقت بالاتر در زمینه دیدن، به جزئیات بیشتری از چیزهایی که توسط حس بینایی دریافت می‌کند، توجه می‌نماید. مثلاً هنگامی‌ که به تصویر یا منظره یا شیئی نگاه می‌کند، ممکن است چیزهایی را ببیند که افراد با دقت کمتر، با وجود نگاه کردن به همان شیء تصویر یا منظره، آنها را ندیده باشند. همین موضوع در مورد سایر حواس نیز مصداق دارد.

تاثیرات دقت بالا در یادگیری

افرادی که به طور کلی و یا حداقل در برخی از حواس خود، از دقت بالاتری برخوردارند، می‌توانند به نکات و جزئیات بیشتری از موضوع مورد آموزش توجه کنند، بنابراین یادگیری آنها سریع‌تر و درک و دریافتشان از آن موضوع بیشتر است. همچنین دقت بالاتر می‌توانند سبب عمق و ماندگاری بیشتری آموخته‌ها و نیز کاربرد بیشتر آن آموزش‌ها در زندگی گردد.

اگر به طور کلی آموزش را فقط در دو مرحله درون‌داد و برون‌داد خلاصه کنیم، افزایش دقت در کودکان، می‌تواند کیفیت آموزش را افزایش داده و عملکرد دانش‌آموزان را در هر دو این مراحل افزایش دهد.

با این نوع دسته‌بندی، مرحله درون‌داد را زمانی در نظر می گیریم که فرد در حال دریافت آگاهی‌های جدید از یک موضوع خاص است و مرحله برون‌داد هنگامی است که فرد می‌خواهد از اطلاعات و آموخته‌های جدید خود استفاده کند. این مرحله می‌تواند شامل پاسخ دادن به سوالات یک آزمون و یا استفاده و کاربرد آن آموزش‌ در زندگی باشد.

داشتن دقت کافی، عملکرد فرد را در تمامی مراحل آموزش بهبود داده و و او را به یادگیرنده‌ای تواناتر و موفق‌تر بدل می‌سازد.

آیا می‌توان دقت را در افراد افزایش داد؟

یکی از سوالات اساسی اولیه در آموزش یک موضوع، این است که آیا اساساً آن موصوع یا مهارت خاص، قابل آموزش دادن یا تقویت کردن هست؟ که اگر پاسخ این سوال منفی باشد، اصولاً آموزش در آن زمینه، بی‌معنا و عبث خواهد بود.

خوشبختانه افزایش دقت در کودکان و به طور کلی در انسان، امکان‌پذیر است.

دقت از جمله مواردی است که برای همه افراد، قابلیت تغییر و تقویت دارد. یکی از نشانه‌های واضحی هم که می‌توان به آن تکیه کرد، بهبود دقت در افرادی است که به واسطه عدم برخورداری یا از دست دادن یکی از حواس پنجگانه، در سایر حس‌هایشان تبحر و دقتی مضاعف پیدا می‌کنند.

به عنوان نمونه افراد نابینا از مهارت و دقت بسیار بالاتری در سایر حواس خود به نسبت افراد معمولی برخوردارند. این افراد معمولاً موضوعاتی را توسط حواس بویایی، شنوایی، لامسه یا چشایی خود درمی‌یابند، که برای افراد بینا، تعجب‌ برانگیز و حتی غیرممکن به نظر می‌رسد.

این نیاز آنان به دریافت اطلاعات توسط سایر حواس، سبب افزایش دقت و مهارتشان در دیگر حس‌ها می گردد.

بنابراین، اگر نیاز، استفاده بیشتر و تمرین و استمرار مواردی هستند که می‌توانند سبب تقویت و بهبود عملکرد حواس در این افراد گردند، می‌توان چنین نتیجه گرفت که افزایش دقت در کودکان و به طور کلی در انسان، امری امکان‌پذیر است.

افزایش دقت در کودکان

همان‌طور که گفته شد، تمرین‌های مناسب و استمرار بر آنها، می‌توانند سبب افزایش دقت در کودکان گردد.

اگر در زمینه حواس مختلف، تمرینات مناسبی را تدارک ببینیم و کودکان را به توجه بیشتر به جزئیات موضوعات مختلف واداریم، به مرور زمان آنها را به افراد بادقت‌تری تبدیل خواهیم نمود.

نکته اساسی مهم در این راه، شناخت تمرینات مناسب و مداومت کافی است. مواردی مانند دقت را نمی‌توان یک‌شبه تغییر داد، بنابراین داشتن صبر و حوصله کافی و ادامه دادن مسیر تا به دست آمدن نتیجه واضح و قابل مشاهده، از ضرورت‌های این مسیر است.

ناگفته پیداست که آفت موفقیت در راه افزایش دقت در کودکان، رفتن از راه های اشتباهی که در زیر به آنها اشاره خواهم نمود، عجله، عدم مداومت کافی و رها نمودن مسیر درست، خواهد بود.

بسیاری از والدین در مورد فرزندان خود و آموزش آنها، به دنبال کسب نتایج آنی و سریع هستند. آنها اگرچه در ابتدای امر، با انگیزه بالا، تمرینهای مناسب را با فرزندانشان آغاز می کنند، اما به میزان کافی آن را ادامه نمی دهند.

آموزش، به ویژه برای کودکان، مانند آبی است که اندک اندک در خاک نفوذ می کند، به ریشه گیاه می رسد و سبب رشد و تغییر در آن می گردد.

همان گونه که منطقی نیست با چند بار آبیاری گیاه، منتظر نتایجی از رشد و تغییر، به شیوه لوبیای سحرآمیز باشیم و آنگاه به دلیل انتظارات اشتباه خود، ادامه آبیاری گیاه را متوقف نماییم، منطقی هم نیست که چنین نگاهی به آموزش یا تغییر رفتار و مشاهده نتایج در کودکان داشته باشیم.

چه مواردی سبب افزایش دقت در کودکان نمی‌شوند!؟

یکی از راهکارهای متداول بزرگسالان (آموزگاران یا والدین) در چنین مواردی توصیه، تذکر و نصیحت است. خود شما چند بار با عبارت ” بیشتر دقت کن” در دوران تحصیلتان مواجه شده‌اید؟ به نظر شما این جمله چقدر می‌توانست در عمل، به شما کمک کند که دانش‌آموز بادقت‌تری باشید و خطاهای ناشی از بی‌دقتی را به حداقل برسانید؟

موضوعی مانند دقت، از جمله مواردی است که نیاز به تغییر ریشه‌ای دارد. دانش‌آموز باید بیاموزد که در مواجهه با موضوعات دقیق‌تر باشد و به جزئیات بیشتری توجه نماید. وقتی جزئی‌نگری برایش به یک عادت تبدیل شود، می‌توان گفت که دقت او افزایش یافته است. هر چند هیچ انتهایی برای میزان پیشرفت فرد در این موضوع وجود ندارد و کودک می‌تواند همواره در مسیر افزایش دقت خود پیشرفت کند و همواره بادقت‌تر از گذشته خود، عمل نماید.

سایر عوامل تاثیرگذار بر کاهش یا افزایش دقت در کودکان

موارد روحی و عاطفی نیز می‌توانند تاثیر به سزایی در عملکر افراد در زمینه دقت داشته باشند. اگر کودک تحت فشار روحی و استرس قرار داشته باشد، دقت عمل بسیار پایین‌تری خواهد داشت. همچنین اگر کودکی را دائماً بی‌دقت خطاب کنیم، این موضوع بر خودپنداره او تاثیر منفی به جای گذاشته و او در این زمینه، عملکرد ضعیف‌تری از خود بروز خواهد داد.

شرایط فیزیکی و جسمی هم از موارد اثرگذار بر کاهش یا افزایش دقت در کودکان هستند. تغذیه سالم، تحرک کافی و خواب مناسب را در برنامه زندگی فرزندان خود، مورد توجه ویژه قرار دهید.

در ویدیوی زیر علاوه بر توضیحات کامل‌تر این مطلب و مقایسه «دقت» با «توجه و تمرکز» به معرفی تمرینات و فعالیت‌هایی برای افزایش دقت در کودکان پرداخته شده است که شما را به دیدن آن دعوت می‌نمایم:

مدت زمان فایل ویدیویی: 21 دقیقه